دسته‌بندی‌ها

انواع مته

 

مته (drill-bit) از واژه هلندی drillen به معنی سوراخ کردن و چرخش در دایره گرفته شده است. به کلیه ابزارهایی که با ایجاد چرخش در آن‌ها و وارد آوردن فشار به صورت همزمان بر روی آن‌ها می‌توان سطوح مختلف را سوراخ کاری کرد در اصطلاح عامیانه مته گفته می‌شود؛ اما شاید جالب باشد بدانید که در صنعت تراشکاری بسیاری از انواع ابزارآلات جهت سوراخ کاری استفاده می‌شوند ولی مته نیستند؛ مثل انواع برقو، فرز انگشتی، الماس‌های تراش و ... .

به طور کلی مته ابزاری برای سوراخ کردن اشیاء و وسایل است. سوراخ‌ها روی قطعات مختلف به منظور تامین فضای مناسب پیچ و مهره، میخ پرچ، پین و یا عبور مایعات و گازها و ... ایجاد می‌شوند. اکثر مته‌هایی که در اطرافمان می‌بینیم مته برقی هستند اما مته‌های دستی نیز نوعی دیگر از مته‌ها هستند که در موارد مختلف کاربرد دارند. مته‌ای که از برق استفاده می‌کند مته برقی و مته‌ای که با چرخاندن دستگیره کار می‌کند مته دستی نام دارد. برای اینکه مته بتواند در سطوح مختلف مثل بتن، آهن، چوب، آلومینیوم، مس، مصالح ساختمانی، ام دی اف و ... نفوذ کند و عملیات مورد نظر را انجام دهد باید ابزاری وجود داشته باشد که حرکت چرخشی با سرعت بالا ایجاد کند و مته را بچرخاند. یکی از این ابزارهای رایج دریل‌ها هستند. مته با سوار شدن روی دریل می‌تواند در سطوح مختلف نفوذ کند و عملیات حفاری را به راحتی انجام دهد.

انواع مته

اغلب مته‌ها باعث ایجاد سوراخ به شکل دایره‌ای می‌شوند ولی انواعی از مته وجود دارند که می‌توانند سوراخ‌هایی با اشکال متنوع ایجاد کنند. مته ها برای استفاده در موارد مختلف انواع گوناگونی دارند که هر کدام با توجه به ویژگی‌های خاصی که دارند انتخاب می‌شوند. البته برای انتخاب و خرید مته مناسب باید به جنس و ویژگی‌های سطحی که قرار است حفاری شود توجه کنید. از انواع مته می‌توان به مته آهن، چوب، الماسه، کبالت دار، HSS، گازور، برگی، گردبر، خزینه، کاجی (مخروطی)، مینیاتوری، چهار شیار، پنج شیار و ... اشاره کرد.

فاکتورهای تاثیرگذار در قیمت و خرید مته

قبل از انتخاب و خرید مته بهتر است با مهمترین معیارهای انتخاب مته مناسب با نیازتان آشنا شوید. با مطالعه این بخش متوجه خواهید شد که هر مته برای چه کاری طراحی شده و چه نوع سوراخی را در سطح مورد نظر شما ایجاد می‌کند. اولین موردی که در انتخاب و خرید مته باید به آن دقت کنید جنس مته است. جنس فلز به کار رفته در مته، شکل ظاهری و طراحی آن نقش مهمی در طول عمر مفید و عملکرد مته ها دارد. مته HSS یکی از انواع مته است. منظور از مته های HSS یا High Speed Steels مته هایی هستند که از فولاد با کیفیت بسیار بالا ساخته شده‌اند و مقاومت خوبی در برابر دماهای بالا (تا 500 درجه سانتی گراد) از خود نشان می‌دهند.

مته های hss برای دریل کردن چوب، فایبرگلاس، پی وی سی و فلزات نرمی مثل آلومینیوم استفاده می‌شوند. مته کبالت یکی دیگر از انواع مته است. استفاده از کبالت در ساختار مته موجب افزایش درجه سختی آن‌ها می‌شوند. همچنین مته کبالت توانایی خوبی در پراکنده کردن گرما از ناحیه دریل کاری دارد. از مته کبالت دار در حفاری سطوح آلومینیومی و فلزهای سختی مثل فولاد استفاده می‌شود. مته hss همراه با پوشش تیتانیوم یکی دیگر از انواع مته است. این مته هنگام استفاده اصطکاک کمتری ایجاد می‌کند و فرایند سوراخکاری با نرمی بیشتری انجام می‌شود. همچنین این مته ها از نوع hss معمولی سخت تر هستند و طول عمر بالاتری نیز دارند. پس از تصمیم گیری در رابطه با جنس مته باید ساختار مته مناسب با نیازتان را انتخاب کنید. زاویه و نوک سر مته ها در تشخیص مناسب بودن آن‌ها برای نیازتان به شما کمک می‌کند.

مته هایی که سر صاف تری دارند (زاویه بزرگتری دارند) برای دریل کاری سطوح مقاوم و سخت تر مناسب هستند و مته هایی که دارای نوکی با شیب بیشتر هستند برای سطوح نرم تر مناسب هستند. مته هایی که شیب بیشتری در نوکشان دارند بهتر روی نقطه مورد نظر متمرکز می‌مانند و کنترلشان راحت تر است. در سوراخکاری سطوح سخت و مقاوم برای راحتی کار بهتر است قبل از ایجاد سوراخ اصلی، نقطه مورد نظر را علامت گذاری کنید و کمی سوراخ کنید تا نوک مته بهتر بتواند روی سطح باقی بماند. در آخر باید با توجه به سطحی که قرار است حفاری شود درباره نوع مته تصمیم گیری کنید. اگر قرار است روی چوب حفاری کنید بهتر است از مته های چوب که معمولا نوک تیزی دارند استفاده کنید.

انواع مته بلند

برخی از مته های چوب برای نفوذ راحت تر در چوب،علاوه بر نوک تیز بدنه‌ای مارپیچی دارند. اگر قصد ایجاد حفره‌ای به قطر بیش از 2 تا 3 سانتی متر در چوب را دارید بهتر است به سراغ مته برگی بروید. این مته از یک تیغه پهن و سر نوک تیز تشکیل شده است که منجر به تسهیل فرو رفتن مته در چوب می‌شود. برای ایجاد حفره‌هایی با قطر زیاد در سطوح مختلف معمولا از مته گردبر استفاده می‌شود. استفاده از مته گردبر برای حفاری معمولا گرد و خاک زیادی تولید می‌کند. برای دفع گرد و خاک تولید شده، معمولا در بدنه این مته ها سوراخی طراحی شده است. همچنین برای کنترل بهتر این مته، در وسط آن یک مته داخلی قرار می‌گیرد.

اگر قصد سوراخ کردن فلزهایی با قطر کم ( تا 3.5 سانتی متر) را دارید مته مخروطی (کاجی) گزینه مناسبی است. این مته که به دلیل ظاهر خاصش به مته پله ای نیز معروف است قادر است سوراخ‌هایی با قطرهای متفاوت ایجاد کند. به این ترتیب بدون نیاز به تهیه چند مته مختلف، می‌توانید با یک مته سوراخ‌هایی با قطرهای متفاوت ایجاد کنید. برای سوراخکاری اجسام سختی مثل آجر، سنگ و سیمان، مته الماسه گزینه مناسبی است.برخی از مته های الماسی به دریل‌های معمولی وصل می‌شوند اما بسیاری از آن‌ها مخصوص دریل‌های چکشی تولید می‌شوند. ضربه‌های چکشی که به مته وارد می‌شود به فرو رفتن نوک کاربیدی مته در سطوح سخت کمک می‌کند.

معمولا مته ها پس از مدتی استفاده باید تعویض شوند چون در طول زمان و بر اثر سایش و سوراخکاری سطوح مختلف، مته کُند می‌شود و حتی در برخی مواقع می‌سوزد. در مواقعی که انتظار دقت بالا در سوراخکاری را نداریم می‌توان به وسیله دستگاه مته تیزکن یا با استفاده از سنگ رومیزی، مته کُند شده را تیز کرد و مجدد مورد استفاده قرار داد.

کاربردهای مته بلند

مته بلند از مته های پرکاربرد در صنایع مختلف است. همان طور که از نامشان پیداست این مته ها در مقایسه با مته های معمولی طول بیشتری دارند. مته نیمه بلند نسبت به نمونه‌های معمولی طول بیشتری دارد و در اندازه‌های مختلف تولید می‌شود. مته نیمه بلند از شماره 2 تا 13 و با طول 90 تا 200 میلی متر تولید می‌شود. مته بلند از شماره 2 تا 13 میلی متر و با طول 130 تا 300 میلیمتر تولید می‌شود. در ساخت مته های بلند از فلزهای سختی مثل فولاد و آلیاژهای آن استفاده می‌شود تا مقاومت بالایی داشته باشند. نوعی دیگر از مته ها وجود دارند که به مته فوق بلند معروف هستند که طول آن‌ها بین 200 تا 350 میلیمتر متغیر است. از کاربردهای رایج این مته ها می‌توان به استفاده در صنعت ساختمان سازی اشاره کرد.

پرسش و پاسخ درباره مته

مته مخروطی، گازور، برگی، گردبر، مته چوب، مته فلز، مته کبالت، الماسه و ... از انواع مختلف مته هستند که هر کدام برای سوراخکاری سطح خاصی طراحی شده اند.

مته الماسه از استحکام بالایی برخوردار است و برای کار با مصالح ساختمانی گزینه مناسبی محسوب می‌شود.

برای سوراخکاری چوب و ام دی اف می‌توان از مته مارپیچ، مته برگی، گردبر چوب، مته گازور و مته خزینه چوب استفاده کرد.